ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ (460-394 π.Χ)

Ο Θουκυδίδης γεννήθηκε στην Αθήνα το 460 π.Χ. Πατέρας του ήταν ο Ολορός ο οποίος είχε ισχύ και πλούτο από την εκμετάλλευση κοιτασμάτων χρυσού στη Θράκη. Ήταν συγγενής του Μιλτιάδη και είχε συμπάθειες προς την ήπια ολιγαρχία. Έζησε την εποχή έντονων συγκρούσεων μεταξύ της Αθήνας και της Σπάρτης που είχαν ως στόχο την επικυριαρχία στον ελληνόφωνο χώρο, αλλά οφειλόταν και στον κίνδυνο που αποτελούσε για τους ολιγαρχικούς το παράδειγμα του δημοκρατικού καθεστώτος της Αθήνας. Ο Θουκυδίδης πήρε ενεργό μέρος στον Πελοποννησιακό πόλεμο (431-404 π.Χ) ως ανώτερος στρατιωτικός μέχρι και το έτος 424 οπότε και εξορίστηκε για 20 χρόνια, μετά από μια αποτυχημένη εκστρατεία στην Αμφίπολη εναντίον των Σπαρτιατών.

Αν και εξόριστος συνέχισε να παρακολουθεί τις πολιτικές και στρατιωτικές εξελίξεις και περιέγραψε με μεγάλη μαεστρία  σε βιβλίο του τον Πελοποννησιακό πόλεμο μέχρι το έτος 411. Για τη συγγραφή χρησιμοποίησε ο Θουκυδίδης πρωτογενές υλικό και από τις δύο πλευρές που συγκρούστηκαν, ακολούθησε επιστημονική μεθοδολογία διερευνήσεως και παρέλειψε κάθε ανεξέλεγκτο και αβέβαιο στοιχείο.

Ο Θουκυδίδης όταν αναφέρεται στην πολιτική, επικεντρώνει το ενδιαφέρον του στις επαφές και συγκρούσεις μεταξύ των διαφόρων πόλεων, υποτάσσοντας την εσωτερική πολιτική δραστηριότητα στις εξωτερικές σχέσεις. Το έργο του αποτελεί καταγραφή σύγχρονων με αυτόν γεγονότων, όχι στοιχείων του παρελθόντος. Ο τίτλος του ιστορικού όμως του ανήκει απόλυτα, καθώς τα γεγονότα τίθενται στο κέντρο της προσοχής του και ερμηνεύονται ιστορικά, με βάση την αφετηρία τους και τις απώτερες συνέπειες τους. Ο Θουκυδίδης υπήρξε παράλληλα ένας μεγάλος πολιτικός νους, ο πρώτος που αντιμετώπισε με επιστημονικά κριτήρια το πολιτικό φαινόμενο, πάντα όμως από ιστορική πλευρά, καθώς, σε αντίθεση με πολλούς μεταγενέστερους, δεν εκμεταλλεύθηκε την ιστορία για να στηρίξει μια πολιτική θέση, αλλά αξιοποίησε την πολιτική για να συγγράψει ιστορία

Το σπουδαίο του ιστορικό έργο «Η Ιστορία του Πελοποννησιακού πολέμου» χωρίστηκε σε 8 βιβλία και εκδόθηκε μετά το θάνατό του. Στο πρώτο βιβλίο περιγράφει τα αίτια του πολέμου. Στα επόμενα ως και το πέμπτο (I-V) αναφέρεται στον «δεκαετή πόλεμο» που τελειώνει με την ειρήνη του Νικία. Το τέλος του πέμπτου βιβλίου αναφέρεται στα χρόνια της εύθραυστης ειρήνης, τo έκτο και το έβδομο (VI-VII) περιλαμβάνουν την εκστρατεία των Αθηναίων εναντίον των Συρακουσών. Το όγδοο (VIII) περιγράφει τις συγκεχυμένες μάχες που ακολούθησαν, από το καλοκαίρι του 413 π.Χ μέχρι το καλοκαίρι του 411 π.Χ. Σε αυτά τα βιβλία η αφήγηση του 20ετούς πολέμου (431-411 π.Χ) μετατρέπεται σε ένα μοναδικό δείγμα ιστορικής ανάλυσης.

Για τη μεθοδολογία του, ο Θουκυδίδης απετέλεσε πρότυπο ιστορικού μελετητή για τους μεταγενέστερους, Έλληνες και Ρωμαίους.